Dış Ekonomik Bağlantılar Konseyi (DEİK) Türkiye-Almanya İş Kurulu Yöneticisi ve Bosch Türkiye ve Orta Şark Yöneticisi Steven Young, medya konferans formülüyle AA muhabirinin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının dünya ticaretine tesiri, Türkiye-Almanya ticari ilgileri, yatırımlar ve ortak girişimlere ilişkin sorularını yanıtladı.
“SALGININ DÜNYA TİCARETİNE TESIRLERINI KIYMETLENDIRIR MİSİNİZ?”
Steven Young: “Salgından çok dal olumsuz etkilendi. Olumlu etkilenen dallar de oldu. Beşerler meskenlere kapandığı ve seyir halinde olamadıkları için ulaştırma kolu ve hususide hava yolları çok önemli etkilendi. Hava yolları şirketlerinin trafik hacimleri yüzde 80-90 nispetinde düştü. Geri kalanında ise kargo taşıdılar. Birçok hava yolu şirketi bu nedenle finansal badire yaşıyor. Devletler, yardım paketlerinin kayda kıymet bir kısmını havacılık bölümü için ayıracaklar. Buna karşın bu koldaki şirketler küçülecekler. Maatteessüf önümüzdeki 2-3 yıl arasında virüsün açısı ve tedavisi tamamen bulununcaya, tüm ekonomiler olağan seyre dönünceye ve kişilerin itimadı tekrar gelinceye kadar devir alacaktır. Online ticaret (e-ticaret) salgın periyodundan çok olumlu etkilendi. Kişiler fiziki olarak dışarı çıkamayınca, mağazalara gidemeyince e-ticarete yöneldi. Türkiye’de milyonlarca yeni hesap açıldı, milyonlarca yeni kredi kartı başvurusu yapıldı. Türkiye, salgın periyodunda çok başarılı imtihan verdi. Yurt dışında süpermarketlerin raflarının boşaldığını, marketlerin önlerinde kilometrelerce kuyruklar gördük. Türkiye’de bunların hiçbirini görmedik. Zira altyapı çok makuldü ve kişiler da süratli adapte oldu. Bu manada badireyi en az seviyeye indirecek biçimde tedarik devam etti. Sıhhat kolu çok iyi gitti. Bütün devletler istisnasız az veya çok ekonomilerini desteklemek için bütçe ayırdı. Bu formda devam edecekler. Memleketler ve ekonomiler tekrar açılıyor. Lakin ‘salgın bitti’ diyemeyiz. Yıl sonuna kadar bu mevzu bizleri ve tüm ekonomileri ilgilendirmeye devam edecektir.”
“DİJİTAL TEKNOLOJİLERİN KNOW-HOW GELİŞTİRMESİNİ BİRLİKTE YAPACAĞIZ”
“Türkiye ve Almanya değerli ticari iki ortak. Ticaretin artırılması ve geliştirilmesi için ne üzere adımlar atılabilir?”
Steven Young: “Almanya, Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı. Türkiye’de 7 bin civarında Alman menşeli ya da Almanya ile temaslı firmalar faaliyet gösteriyor. Almanya, Türkiye’nin en eski ticaret ortağı. Bizim ticaretin ötesinde kültürel ve tarihi bağlarımız var. Türkiye de Almanya için çok kıymetli bir pazar. Yatırım ve satış mealinde… İki devletin ticaret hacmi 40 milyar dolara yanlışsız gidiyor. Bu ticaret hacmini artırmak için Türkiye-Almanya İş Kurulu olarak kimi girişimler başlattık. Bu periyotta fırsatlar görüyoruz. Almanya’da kıymetli firmalar var. Bu firmalar start up ya da faaliyetlerinin birinci 3 yılındalar. Bu firmalar, koronavirüs salgınıyla birlikte nakit akış meşakkatine giriyorlar. Fakat ellerinde iyi teknoloji ya da eser var, müşteri portföyleri de hayli cazip. Batmamaları gerekiyor. Bankalardan borç almak için de kâfi varlıkları yok. Bu tip şirketlerle iş paydaşlığı yapılabilir, kısmen satın alınabilir ya da külliyen satın alınabilirler. Bu odaklandığımız mevzulardan bir tanesi. 2. bahis, Almanya’da 1. nesilden sonra 2. nesilde bir devamlılık sorunu var. Örnek vermek gerekirse, savaştan sonra genç tekniker, şirketini kurmuş ve 40 yıl yönetmiş. 60-70 yaşına gelmiş, evladı yok ya da varsa da şirketi yönetmek istemiyor. Ama şirketinin cazip eserleri ve müşteri portföyü var. Almanya’da bu tip şirketler de var. Bu şirketler KOBİ seviyesinde… 10-50 milyon avro ciroları var. Biz DEİK olarak Almanya’daki karşı STK kümesi ile KOBİ’ler üzerinde ağırlaşıyoruz. Bu manada ilgili bakanlığımızla görüşüyoruz. Gerek finans gerekse sübvansyon konusunda Eximbank’ı da işin içine dahil ederek Türkiye’deki firmalar, Almanya’daki firmaların tümünü, bir kısmını yahut haklarını satın alabilirler. Böylelikle teknoloji aktarımı yapılabilir. Bir anda süratli ve yeni müşteri portföyüne ulaşılabilir. Eser gamı güçlendirilir ve çeşitlendirilir.
Üçüncü girişimimiz de dijital teknoloji… Yeni teknolojiler üzerinde iş birliği… Almanya, yapay zeka için 3 milyar avro harcıyor. Çin, 150 milyar avro harcıyor. Almanya da bunun farkında. DEİK’in Almanya’daki karşı tarafı da bize diyor ki; ‘Gel, sizin genç nüfusunuz var. Yazılım ve kodlama konusunda meyillisiniz. Burada birlikte iş birliği yapalım. Sanayi 4.0, nesnelerin interneti, yapay zeka hususlarında.’ Tam şu anda karşı tarafla bunların hazırlığı içindeyiz. Karşı kanadımızla 3 mevzu üzerine mutabakat sağladık. 1. ve 2. maddelerde birlikte yürüyoruz. Üçüncü husus için hazırlıklar yapıyoruz. Temmuz ya da ağustos ayında karşı tarafla dimağ jimnastiği ya da atölye çalışması yaparak yol haritası çizeceğiz. Almanya ve Türkiye olarak dijital teknolojilerin know-how geliştirmesini birlikte yapacağız.”
“ÇİN’DE ÜRET, GARPTA TÜKET’ MODELİ BİTTİ”
“Türkiye’ye direkt yatırım yapan devletlerin başında Almanya geliyor. Piyasaların normalleşmesiyle tekrardan direkt yatırımları görecek miyiz?”
Steven Young: “Doğrudan yatırıma iki biçimde bakmalıyız; mevcut firmaların gelişmesi ve yeni firmaların gelmesi… Bu manada birincisi çok daha yüksek ihtimal. Bu firmalar, Türkiye’de Ar-Ge yahut üretim yapmayı, Türkiye’den tedarik yapmayı biliyorlar. Bunların daha çabuk karar verip mevcut kapasitelerini yeni yatırımlarla artırabilme olasılıkları daha yüksek. Sıfırdan bir firmanın buraya gelmesi için öncelikle koronavirüsün tesirlerini üzerinden atması gerekecek.”
“Küresel ticarette tedarik zinciri, koronavirüsle birlikte daha da kıymetli hale geldi. Türkiye’nin buradaki rolü ne olacak?”
Steven Young: “Türkiye’yi yeni fırsatlar bekliyor. Dünya koronavirüs buhranından bir ders çıkardı. Çin, salgın nedeniyle kasım ve aralık aylarında kapanmaya başlayınca ‘Çin’de üret, garpta tüket’ modeli bitti artık. Birçok firma, ucuz olsun diye Çin’de üretim yapıyordu. Eseri on binlerce kilometre taşıyıp garpta kullanıyordu. Bu devir bitti. Bunu bölgeselleştirmek lazım ya da devlet içinde yapmak lazım. Türkiye olarak Avrupa, Orta Şark ve Afrika (EMEA) bölgesindeyiz. O firmalar Avrupa’nın gereksinimini Avrupa’da üretecek. Çin’in muhtaçlığını Çin’de ve Hindistan’ın muhtaçlığını Hindistan’da üretecekler. Hasebiyle memleketler arası üretim ağı yine yapılanacak. Yerin muhtaçlığını yerin içinden tedarik etme siyasetini göreceğiz. Bu mealde Türkiye’nin çok büyük fırsatı var. Almanya’nın ya da Avrupa’nın şu ana kadar Çin’den tedarik ettiği yahut Çin’e yaptığı yatırımlar tahminen kalacaktır lakin ek yeni yatırımlar konusunda, kuvvetle hissediyorum ve sinyallerini de alıyoruz, Türkiye, önemli adayların bir tanesi olacak. Bu bahsettiğim siyaset değişimi yüzünden… Türkiye’nin lojistik avantajları da yeni yatırımlar konusunda değerli bir faktör olacaktır.”
“ÜÇÜNCÜ DEVLETLERDE İNŞAAT DALINI BÜYÜK POTANSİYEL OLARAK GÖRDÜK”
“İki ülkeyi de çok iyi bilen iş kişisisiniz. Hükümetlerden yeni periyotta beklentileriniz nelerdir?”
Steven Young: “Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi (Joint Economic Trade Committee-JETCO) muahedesini Ekim 2018’de ilk kere Almanya ile karşılıklı imzaladık. Almanya ve Türkiye arasında iş dünyasındaki iş birliğinin tabanını oluşturan bir muahededir. Burada teknoloji, tedarik ve iş birliği bahislerine eğiliyoruz. Son içtimadan bir örnek vermek istiyorum. DEİK olarak ‘Türk firmalarını Alman firmaları ile eşleştirirsek ve bunlar birlikte üçüncü memleketlerde birbirlerinin güçlerini tamamlayarak büyük bir güç olarak piyasaya çıkarlarsa çok büyük bir sinerji yakalayabiliriz.’ dedik. İnşaat kesimini büyük potansiyel olarak gördük. Hem Orta Doğu hem de Afrika iş yapma açısından güç yerler. Lakin oralarda iş var. Almanlar tek başlarına oralara gitmiyor. Ancak Almanlarda o işi yapacak teknoloji ve finans gücü var. Türkiye’de de o işi yapacak şirketler, saha idaresi, girişim idaresi ve lokal kişilerle hadisesi düzenleyebilme becerisi var. Hasebiyle karşı kanadımızla mutabık kaldık. Bu ortamlarda Türk ve Alman şirketleri ile tamamlayıcı iş modelleri kapsamında iş birliği yapmak istiyoruz. Hususî dal olarak burada büyük bir potansiyel görüyoruz. Her iki memleketin kendi firmalarını motive etmeleri gerekiyor. Bu şirketleri DEİK ve Alman karşı tarafımız yerinde bir araya getirip altyapı, üstyapı ve milyar dolarlık girişimlerde ve gerekirse AB fonlarından da faydalanarak yola çıkarmamız gerekiyor. Bu mevzu gündemimizde. İş kişileri olarak bütün gereksinimlerimizi ilgili bakanlara vakitlice iletiyoruz. Son olarak 4-5 hafta evvel bakanlarla yaptığımız içtimada firma satın alma mevzularını zikrettim. Orada süratli gitmemiz gerekiyor. Türk hükümeti Türk firmalarını sübvanse edecek ya da finansal destek verecekse, Almanya’da kayyumdan bir şirket alacaksanız 3 aylık yasal süreç var. Bu çok uzun müddet değil. Bu mevzuyu ilgililerle paylaştım ve çok makul buldular. Bu çerçevede içeride çalışmalar yapıyorlar. DEİK olarak köprü hizmeti görüyoruz. İş dünyası olarak holistik bir görüşe sahibiz.”
“(ŞEHİR HASTANELERİ) BÜYÜK BİR ÖNGÖRÜ VAR”
“Türkiye, koronavirüs salgını sürecinde sıhhat manasında kıymetli bir test verdi. Bu durum yabancı yatırımcılar açısından yeni hikayelerin başlangıcı olabilir mi?”
Steven Young: “Burada bir öngörü var. (Şehir hastaneleri) Bu hastaneler birçok maksat için yapıldı. Bir tanesi de sıhhat turizmine hizmet etmek için yapıldı. Dünyanın her tarafından operasyon için Türkiye tercih ediliyor. Tabiplerimiz ve haber altyapımız pek tecrübeli ve güçlü. Bina ve teçhizat imkanlarımız çok güçlü. Kent hastaneleri de tam devranında yetişti. Bizim bu mevzuyu minimum kayıpla atlatmamız ve süratli bir halde denetim altına almamızın altında da bu yatıyor. Yurt dışındaki devletlerin eskimiş, klâsik hastaneleri pandemi konusunda zayıf kaldı.
Türkiye ve Almanya, Osmanlı’dan gelen klâsik ve çok pahalı bir ilgiye sahip. Burada 100 yıldan fazla müddettir faaliyet gösteren ve Türkiye’yi benimsemiş Alman firmalarımız var. Biz bunlara yeni şirketler katacağız, yeni kollar açacağız. Almanya da bu hususta motivedir. Arada bir zahmet yaşanıyor görünse de bu çok doğaldır. Kıymetli olan bu periyot içinde kırıp dökmemektir. Önümüzdeki Kovid-19 sonrası dönem çok büyük fırsatlar vadediyor. Iddia ediyorum, önümüzdeki 3 yıl içerisinde, Türkiye ve Almanya arasındaki tutturduğumuz hem iş hem de siyaset dünyasındaki direkt muhabere sayesinde epey güzel yatırımlar ve gelişmeler olacak.”
Haber7
