CHP, DÜZGÜN Parti, SP ve HDP’nin, Anayasa Profesörü İbrahim Kaboğlu öncülüğünde hazırladığı tez edilen Anayasataslağına ulaşıldı. Taslak metinde eşcinselliğin anayasal garanti altına alınmasından, federatif sisteme kapı aralayacak lokal idare modeline kadar çok çarpıcı detaylar yer alıyor. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ‘çoğulcu’ anlayışla yine yapılanması, zarurî Din Kültürü dersinin ‘seçmeli kültür dersine’ çevrilmesi, ana lisanda eğitim hakkı tanınması, birçok unsurda geçen ‘toplumsal cinsiyet eşitliği’ sözü de taslakta dikkat çeken ögeler oldu.

KAPALILIK KAYIT ALTINA ALINDI

Yeni Şafak’ın ulaştığı bilgilere nazaran, CHP, UYGUN Parti, SP ve HDP ortasındaki Anayasa mesaisi 13 Ocak 2018’de yapıldı. 16 Şubat 2018’de ise toplantıların nasıl gerçekleştirileceğini ait yol haritası hazırlanarak husus unsur kayıt altına alındı. Yol haritasında toplantıların bâtın olarak 2 haftada bir yapılması ve 3 ayda tamamlanması kararlaştırıldı.

ORTAK METİN KALEME ALINDI

Yapılan çalışmalarda belirlenen ortak unsurların 4 parti önderinin katıldığı bir toplantı ile örtülü yahut açık olarak paylaşılması kararlaştırıldı. Bu yol haritası çerçevesinde yürüyen görüşmeler 7 Mayıs 2018’de sonlandı. Görüşmelerin akabinde “Uzmanların iştirakiyle CHP-HDP-İYİ Parti ve SP temsilcileri tarafından hazırlanan çerçeve metin” başlığı ile bir metin kaleme alındı.

BİRİNCİ 3 HUSUS BUHAR OLDU

Taslakta Anayasa’nın başlangıç metninde yer alan “Eşsiz kahraman Atatürk” üzere sözlerin çıkarılması istendi. Taslakta “Başlangıç rastgele bir kişi kurum ya da bedele meşruiyet kazandırmaktan uzak olmadır” sözü kullanıldı. Taslakta, mevcut Anayasa’da değiştirilemez denilen birinci 3 hususta yapılan değişiklikler dikkat çekiyor. İkinci unsurda yer alan “Atatürk milliyetçiliğine bağlı” sözünün taslakta bulunmuyor. Üçüncü unsurdaki “Devletin lisanı Türkçe’dir” yerine “Resmi lisanı Türkçe’dir” sözü önerilerek çok dilliliğe kapı aralanıyor.

MAHALLÎ MECLİSLER KURULSUN!

Taslaktaki en değerli tavsiyeler lokal idarelerle ilgili meddeler oldu. Taslakta ‘üniter yapının korunacağı’ argüman edilse de lokal idarelere federatif idarelerde olabilecek yetkiler istendi, ayrıyeten ‘yerel meclis’ manasına gelebilecek kurullar kurulması önerildi. Taslakta “Merkezi idarenin yetkileri daraltılmalı, mahallî idareler güçlendirilmeli. Bölge ve belediye idarelerinde yetkiler siyasi partilerin ve bağımsızların aldıkları oy oranında temsil edildikleri kurullarda toplanmalıdır” tabirleri yer aldı.

25 BÖLGEYE BÖLÜNELİM

İdari bölgesel idare başlığında sisteme daha da açıklık getirildi ve “… Bu bakımdan Türkiye’nin sayıları 2 ila 5 vilayet ortasında değişen idari üniteleri kapsayacak halde 20-25 bölgeye ayrılarak yerinden idare üniteleri oluşturulmalı” tabirlerine yer verildi. Ayrıca Avrupa Lokal İdareler Özerklik Kuralı evrakındaki birtakım hususlara Türkiye tarafından koyulan şerhlerin kaldırılması istendi. Türkiye bu unsurlara ‘federatif sisteme kapı araladığı’ gerekçesiyle şerh koymuştu. Ayrıca terör cürmüne bulaşan liderlerin misyondan alınmalarının da Anayasa’ya unsur koyularak önlenmesi gerektiği tabir ediliyor.

Ateistliğe atıf istediler

Taslakta inanç özgürlüğü ismi altında yer alan kısımda ateistlik, agnostiklik, pasifistlik üzere inanç ve felsefi görüşlere Anayasa’da atıf istendi. Vatandaşlık tarifi unsurunda ise “Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür” tabirinde de değişiklik önerildi. “Türk devleti” sözünün yerine “Türkiye devleti” sözü tavsiye edildi.

Çok lisanlı eğitim talebi

Taslakta Türkçe dışında lisanla eğitimin önünün açılması isteniyor. Metinde şu sözler kullanılıyor: “Ana lisanda eğitim konusunda Anayasa, yasa koyucu belli bir takdir alanı bırakmalı ve çift lisan (resmi lisan ve anadil) eğitime açıklık prensibi benimsenmelidir. Bu çerçevede anadilde eğitimi yasaklayan rastgele bir karara yer verilmemelidir.”

Din dersi yerine ‘kültür’ dersi

Okullardaki Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersiyle ilgili husus de çok tartışıldı. Taslakta, “Din Kültürü ve Ahlak bilgisi dersinin öncelik bir kültür dersi olmasını sağlayacak içerik belirlenerek seçimlik bir ders olarak öğrencinin talebine bağlanmalıdır” İfadesi kullanıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı ile ilgili düzenleme talep edildi. Taslakta Diyanet’in tüm inançlara eşit davranan ‘çoğulcu’ ‘özerk’ bir kurum olması liderin da TBMM tarafından seçilmesi önerildi.

Eşcinselliğe özel muhafaza

Taslaktaki kimi hususlarda İstanbul Sözleşmesi’nde de tartışma konusu olan “Toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmalı” sözü dikkat çekiyor. Son olarak eşcinsellik de Anayasal teminat altına alınıyor ve şöyle deniyor: “Eşitlik unsuru din, lisan, inanç, etnik kimliği, cinsiyete (cinsel yönelim dahil) dayalı ayrımcılığı yasaklayacak formda düzenlenmelidir. Fiili eşitliğin sağlanmasına yönelik süreksiz önlemler ayrımcılık olarak yorumlanamaz istikametinde bir düzenlemeye yer verilmelidir.”

Rastgele bir çalışma yapmadık

UYGUN Parti Genel Lideri Meral Akşener, İstanbul Milletvekili Ümit Özdağ’ın açıklamalarıyla ilgili açıklama yaptı. Akşener şunları söyledi: “Ben tek bir şey söyleyeyim, biz HDP ile CHP ile Saadet Partisi ile rastgele bir anayasa çalışması yapmadık. Nokta. Genel Lider olarak tekrar söyleyeyim, hiçbir arkadaşım bilgim içinde ya da dışında, bu kadar geniş söylüyorum… Buna yalnızca HDP değil, CHP, Saadet Partisi, öbür var mıydı hatırlamıyorum isnatların ortasında. Bir anayasa çalışması yapmadık lakin daha değişik bir şey vardı dün, AK Parti ile de anayasa çalışması yapıyormuşuz. Yani bir tarafta HDP’yle yapıyoruz, bir tarafta da AK Parti ile yapıyormuşuz. Hasebiyle AK Parti ile de oturup bir anayasa çalışması yapmadık.”

Genel Lider sıfatıyla konuştuğunu vurgulayan Akşener, şunları kaydetti: “Şimdi bir cümlenin içinde hem AK Parti hem HDP geçtiği vakit, sahiden akıl sıhhatine dikkat etmek lazım. Sayın Ömer Çelik, bu hususta AK Parti ismine bir açıklama yaptı lakin ben hepsiyle birlikte söylüyorum, YETERLİ Parti Genel Lideri olarak söylüyorum, hiçbir siyasi oluşum, platform, şahıs, partiyle rastgele bir anayasa çalışmamız yoktur, nokta.”

Yenişafak

Haber7