Güç belirti gösteren ve görülme sıklığı son derece yüksek olan böbrek yetmezliği hastalığı bireyler ortasında giderek yaygınlaşıyor. İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, beslenme sistemine bağlı olarak da gelişen diyabet ve hipertansiyonun böbrek yetmezliğine neden olduğunu söyledi. Prof. Dr. Kantarcı, “Ülkemizde şeker hastalığı artış suratında biz dünya birincisiyiz. Çok sayıda insan obez seviyesinde kilolu. Böbrek hastalığını, diyabet ve hipertansiyon davet ediyor. Böbrek yetmezliği evresine gelmeden, diyabet ve hipertansif hastalarda yahut böbrek hastalığına yatkınlığı olan bireylerde öncelik, böbrek sıhhatini korumak olmalı. Taze besin tüketmek, tuz tüketimini azaltmak lazım. Ayrıyeten bilinçsiz vitamin tüketimine son verilmeli” diye konuştu.

Dünyada her 10 bireyden 1’i ülkemizde her 7 şahıstan 1’inde görülüyor

Böbrek yetmezliğinin, dünyada ve Türkiye’de çok yaygın görülen bir sıhhat sorunu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Kantarcı, “Dünyada her 10 şahıstan 1’inde, ülkemizde ise her 7 şahıstan birinde böbrek yetmezliği var. Hatta birtakım istatistikler 2020’nin ortalarında, böbrek yetmezliğinin dünyadaki 5’inci hayat kaybı nedeni olacağını gösteriyor. Bu derece önemli bir hastalık olmasına rağmen farkındalığımız çok düşük. Bunda en değerli etken geç bulgu vermesi, belirtiler hastalık ileri evreye ulaştığında ortaya çıkıyor. Şayet hasta, farklı bir şikayet ya da hastalık nedeniyle hastaneye giderse, tesadüfen ortaya çıkan böbrek yetmezlikleri daha erken devirde teşhis alıyor” dedi.

Nefes darlığı, halsizlik, yorgunluk üzere şikayetlerle ortaya çıkıyor

Hastalığın yarattığı şikayetlerle ilgili Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, şu bilgileri verdi: “Genellikle nefes darlığı, idrar yapmada azalma, idrar renginde değişme, idrarda köpürme, halsizlik, yorgunluk, nefeste berbat koku, bacaklarda ve ellerde kramplar teşhis almadan evvelki bulgulardır. Lakin hastalık bu şikayetleri ortaya çıkardığında hastalık ileri evreye gelmiş oluyor. Hatta bu bulgular bile hastaların kendilerine hastalık kondurmayı düşündürmüyor.”
 

Kimi hastalıklara sahip olanlar risk kümesinde

Laboratuvar tetkikleri yapılmadan teşhis konması sıkıntı bir hastalık olduğunun altını çizen Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, “Bu nedenle bilhassa yüksek tansiyon, şeker üzere kronik hastalığı olanlar, ailesinde böbrek hastası bulunan bireyler risk grubundadır. Spor yapıp kâfi sıvı tüketmeyenler, romatizmal hastalıklar yahut baş ağrısı üzere nedenlerle ağır olarak ağrı kesici kullanan bireyler kesinlikle böbrek hastalığı açısından incelenmelidir. Bu bireylerde erken devirde teşhis konmasıyla diyalize ve organ böbrek nakline giden süreci yavaşlatabiliriz. Hastaları daha uzun mühlet daha iyi bir ömür kalitesiyle takip etmiş oluruz” tabirlerini kullandı.

Türkiye diyabet artış suratında dünya birincisi

Türkiye’nin diyabet hastalığı artış suratında dünya birincisi olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Kantarcı, kronik böbrek hastalığı, obezite ve diyabet ortasındaki yakın münasebete dikkat çekti. Prof. Dr. Kantarcı, “Toplum olarak giderek kilo alıyoruz. Sokakta çok sayıda insan obez seviyesinde kilolu. Obezitedeki bu artış, diyabeti ve bilhassa Tip 2 diyabeti davet etmesinin yanında hipertansiyon için de neden oluşturuyor. Sonuçta, diyabet ve hipertansiyon da böbrek hastalığına davetiye çıkarıyor. Diyalizdeki hastalarımızın 3’te 1’inden fazlası diyabetik hastalardan oluşuyor. Değerli bir kısmı da yüksek tansiyonlu hastalar. Münasebetiyle bu iki hastalığın erken teşhis ve tedavisiyle, hastaların diyalize kadar ulaşan böbrek yetmezliğinin de önüne geçilebiliyor” diye konuştu.
 

Obez olmamak için beslendiğimiz kadarını yakabilmeliyiz

Obezitenin önüne geçmek için alınabilecek tedbirleri anlatan Prof. Dr. Kantarcı, kelamlarına şöyle devam etti: “Obez olmamak için beslendiğimiz kadarını yakabilmeliyiz. İdman ile yanlışsız beslenip, hazır besin tüketiminden kaçınmak, daha çok taze meyve zerzevat ve taze et üzerinden olan beslenmeye geçilmeli. Bununla birlikte, karbonhidratlı, unlu besin tüketimini denetim etmek, tuz tüketimini sonlandırmak ve kâfi ölçüde su içmek hem kilo denetimini sağlamada hem de böbrekleri korumak ismine çok kıymetli.”

Diyaliz öncesi ve sonrası beslenme farklı

Böbrek yetmezliği gelişen hastalar açısından da beslenmenin başka bir kıymet taşıdığına işaret eden Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, diyaliz öncesi beslenme ile diyaliz gerektiren hastadaki beslenmenin birbirinden farklı olduğunu ve bu farkta en değerli noktayı tuzun oluşturduğunu söyledi. Prof. Dr. Kantarcı, “Diyaliz öncesinde protein kısıtlarken, diyaliz sonrasında mümkün olduğu kadar protein veriyoruz. Hastaların kas, güç, yağ kaybı ve iştahsızlıklarının önüne geçebilmek için proteinler, yağlar ve karbonhidratlardan oluşan istikrarlı bir beslenme nizamı olmalı” dedi.

Yüksek doz C vitamininden kaçınmak gerekiyor

“Diyaliz öncesi ve diyaliz gerektiren hastalarda, hatta son vakitlerde toplumda gördüğümüz bir vitamin çılgınlığı var” diyen Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, “İnsanların viral hastalıklara yakalanmamak için tükettiği vitaminlerden kaçınmaları lazım. Örneğin C vitamini. Diyaliz öncesi bireylerde yüksek doz C vitamini, oksalatı artırıyor. Bu da sağlıklı bireylerde böbrek taşı oluşumuna neden oluyor. Diyaliz sonrası şahıslarda de yumuşak dokularda kireçlenmelere neden olabiliyor, damar duvarlarına ziyan verebiliyor. O yüzden yüksek doz C vitamininden kaçınmak lazım. “Aklıma geldi, ben vitamin alayım bunun ziyanı yoktur’ çılgınlığından vazgeçilmeli. Tabip önermedikçe alınmamalı” tabirlerini kullandı.

Kişi D vitamini seviyesini bilmeden D vitamini tüketmemeli

Böbrek hastalarının kullandıkları öbür vitaminlerle ilgili bilgi veren Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Gülçin Kantarcı, bahisle ilgili gerçek bilinen yanlışlara işaret etti: “Yağda eriyen vitaminler olan A, D, K ve E vitaminleri diyaliz hastalıklarında bazen çok denetimsiz ve yüksek dozda kullanılabiliyor.  Diyaliz öncesi periyotta de birebir kusur yapılabiliyor. Bilhassa içinde bulunduğumuz şu periyotta her aklına gelen D vitamini içiyor. Lakin kişi, D vitamini seviyesini bilmeden D vitamini tüketmemeli. Zira D vitamini, insan bedeninde biriken, fazla olduğunda da toksik dediğimiz ziyanlı hale geliyor. Bu nedenle bedendeki seviyesi takip edilerek D vitamini alınmalı. K vitamininin de farklı formları var. Belirli formları faydalıyken muhakkak formları ziyanlı olabiliyor. Bu nedenle denetimsiz kullanılmamalı. Diyaliz makinelerinde kaybedilen B vitaminleri de muhtaçlık durumunda kullanılmalı. Gereksinim ötesinde kullanımlarda hem gereksiz bir tüketim oluyor hem de yumuşak dokularda ziyanlı tesirleri olabiliyor.

Haber7