Kızıldeniz’in turkuaz sularında İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn deniz kuvvetleri birkaç gün evvel birinci kere bir ABD savaş gemisiyle ortak tatbikat düzenledi. Bölgedeki hareketlilik “İsrail’in İran’ın tesislerini vurma mümkünlüğü artıyor mu?” sorusunu akıllara getirdi.

İsrail’in liman kenti Eilat’ın kuzeyindeki bir hava üssünde de geçen ay İsrail ve yedi ülkenin katıldığı bir savaş tatbikatı yapılmıştı.

Bu tıp tatbikatlar, son vakitlerde büyük askeri hareketler yapan İran’a ikaz niteliği taşıyor.

İsrail hükümeti ordunun İran’ın nükleer tesislerine taarruz düzenlemeye hazır olması için 1,5 milyar dolar ayırdı. Siyasi ve askeri başkanlar, çabucak hemen her gün İran’a ikazda bulunuyorlar.

İRAN’IN NÜKLEER SİLAH SAHİBİ OLMASINA MÜSAADE VERMEYİZ

İran’ı yakından izleyen gözlemciler ve analistler son durumu kıymetlendirdi.

İsrailli bir güvenlik yetkilisi, “İsrail savaşmak istemiyor lakin İran’ın nükleer silah sahibi olmasına müsaade vermeyiz. Nükleer programlarındaki gelişmelere bakarak askeri olanlar da dahil tüm seçenek ve senaryolara karşı hazırlanıyoruz” dedi.

İran ile beş büyük ülke (İngiltere, Çin, Fransa, Almanya ve Rusya) ve dolaylı olarak ABD ortasında Kapsamlı Ortak Hareket Planı olarak bilinen 2015 tarihli nükleer mutabakatın canlandırılmasına yönelik görüşmeler 29 Kasım’da Avusturya’nın başşehri Viyana’da tekrar başlayacak.

2018’DE VAZGEÇİLDİ

Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı, İran’ın nükleer faaliyetlerini sonlandırmış ve memleketler arası yaptırımların bir kısmının kaldırılması karşılığında İran’ın nükleer tesislerini kontrole açmasını sağlamıştı. Lakin plandan, 2018’de periyodun ABD Lideri Donald Trump tarafından, İsrail’in de onayıyla vazgeçildi.

Artık bu bahisteki görüşmeler tekrar başlayacakken, İran 25 kg uranyumu yüzde 60 oranında zenginleştirdiğini açıkladı. Böylelikle nükleer silah imali için gereken zenginleştirme oranına bir adım daha yaklaşmış oldu. İran ayrıyeten 210 kg uranyumu da yüzde 20 oranında zenginleştirdi.

Tahran, nükleer programının barışçıl olduğunda ısrar etse de, İranlı uzmanlar bile saflık oranı bu kadar yüksek uranyumun daha evvelce yalnızca nükleer silah sahibi ülkelerde bulunduğunu söylüyorlar.

İRAN İSTERSE BİR AY İÇİNDE NÜKLEER SİLAH İÇİN URANYUM ÜRETEBİLİR

İsrailli savunma uzmanları, İran’ın isterse bir ay içinde bir nükleer silah yapmaya yetecek kadar zenginleştirilmiş uranyum üretebileceğine dikkat çekiyor. Lakin bu türlü bir silah için balistik füze üzerine monte edilecek bir savaş başlığı yapılması gerekli. Bunun da 18 ile 24 ay ortasında yapılabileceği belirtiliyor.

“İRAN’I BOMBALAMAKTAN DİĞER DEVA YOK”

Kudüs Strateji ve Güvenlik Enstitüsü’nde çalışmakta olan İsrail’in eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Yaakov Amidror, İran’ın nükleer emelleriyle ilgili birinci ihtarını 1990’ların başında askeri istihbaratta görevliyken yapmış.

Amidror, “İran bomba yapmaya her geçen gün daha fazla yaklaşırken, İsrail oturup bekleyemez. Yakında bunun nasıl durdurulacağı konusunda bir karar alması gerekecek” diyor ve ekliyor: “İran’ı bombalamaktan öteki deva yok.”

DİPLOMASİNİN MUVAFFAKİYET TALİHİ AZ

İsrail daha evvel iki sefer, birincisinde 1981 yılında Irak’ın, ikincisinde 2007’de Suriye’nin nükleer reaktörlerini bombalamıştı.

Fakat analistler, İsrail’in İran’ın çok daha gelişmiş nükleer programını durduracak kadar karmaşık bir atak düzenleme yeteneği olup olmadığından kuşkulu. Çünkü İran’ın nükleer programı kimilerinde yeraltı tesisleri de bulunan birçok farklı yeri kapsıyor. Bu türlü bir akının bedelinin ne olacağı da eforu.

İran nükleer tesislerine taarruz düzenlenmesi halinde, herkesi “şoka uğratacak” bir karşılık vereceğini bildirmişti. Tahran’ın hem kendi kuvvetleri ile hem de tüm bölgeye yayılan silahlı kümelerle birlikte hareket edebileceği düşünülüyor.

Tüm risklere karşın, sırf İran’ın nükleer planlarının birkaç yıl ertelenmesi için bile saldırmaya değeceğini düşünen şahin görüşlü İsralliler bulunuyor.

Lakin resmi tercih, hala görüşmeler yoluyla tahlil bulmak. Evvelden İsrail’in dış istihbarat servisi MOSSAD’da araştırma yapan bir ünitesi yöneten Sima Shine “diplomasinin muvaffakiyete ulaşmasını umarım, fakat şu anda buna fazla bir baht tanımıyorum” diyor.

Shine, İran’ın bir yandan zenginleştirilmiş uranyum üretmeye devam ederken, nükleer görüşmeleri yalnızca vakit kazanmak için kullanmasından telaş ediyor.

Haber7